2. El Kıyafetler Afrika Ülkelerinde Sorun

Bilindiği gibi başta Doğu Afrika ülkeleri olmak üzere birçok Afrika ülkesi ABD ve Avrupa ülkelerinden kullanılmış kıyafet ithalatı yapmaktadır. 2014 yılında sadece Doğu Afrika ülkelerinin kullanılmış giysi ithalatının 300 milyon doları aştığı tahmin edilmektedir. Kullanılmış giysi ithalatı bu ülkelerde ciddi bir sektör yarattığından önemli bir geçim kaynağı da olmakla birlikte çoğu uzmana göre kullanılmış giysi ithalatı bu ülkelerde yerel tekstil ve hazırgiyim sektörlerini de öldürmektedir.  

Geçtiğimiz Mart ayında Kenya, Uganda, Tanzanya, Burundi ve Rwanda’nın üye olduğu Doğu Afrika Topluluğu (EAC) 2019 yılı itibariyle kullanılmış giysi ithalatını tamamen yasaklayan bir tavsiye kararı aldı. Bu kararın amacı gelişmiş ülkelerden gelen 2. el ucuz ithal giysilere bağımlılıktan kurtularak ulusal tekstil ve hazırgiyim üretimini geliştirmek ve ek istihdam yaratmak olarak belirtilmektedir.

Diğer yandan bu karara karşı çıkan baskı grupları da mevcut. Başta ABD olmak üzere Afrika ülkelerine 2. el kıyafetleri gönderen ülkeler bu yasaklamaya karşı çıkarken, Afrika ülkelerinde kullanılmış kıyafet ithalatı sektöründen geçinen binlerce insan da doğal olarak yasaklama kararına karşı çıkmaktadır.

Kullanılmış giysi ithalatına bağımlı Afrika ülkelerinde bu bağımlılığı sona erdirmenin önündeki en büyük engellerden biri de 2. el ithal giysilerin çok ucuz olması. Örneğin Kenya’nın başkenti Nairobi’de bulunan bölgenin 2. büyük kullanılmış giysi pazarı Gikomba’da 1,5 dolara bir kot pantolon alınabiliyor. Bu ucuzluk 1.el kullanılmamış yeni ürünlerin pahalı görünmesine neden olduğundan fakir halk ucuz 2.el ürünlere rağbet ediyor. Yeni ürünler ortalama kullanılmış ithal ürünlerden 10 – 20 kat daha pahalı fiyatlardan satılmaktadır ve bu koşullarda yerli tekstil ve hazırgiyim sektörlerinin rekabet edebilmesi de çok zor görünmektedir.

Örneğin 1990’ların başında Kenya’da 110 civarında büyük ölçekli hazırgiyim imalatçısı bulunurken, 2006 yılında bu sayının 55’e, bugünlerde ise daha da aşağı bir rakama düştüğü belirtilmektedir. Uganda İmalatçılar Birliği’nde sadece 30 hazırgiyim ve ayakkabı üreticisi üye bulunduğu ve bu üretimin yerel ihtiyaçları karşılamaktan uzak olduğu, tüketimin önemli bölümünün ucuz kullanılmış ithal ürünlerle karşılandığı kaydedilmektedir.  

The Guardian gazetesine göre dünya ikinci el hazırgiyim ticareti yıllık 3,7 milyar dolara ulaşmaktadır ki bu rakam durumun vahametini daha net ortaya koymaktadır.  Sadece Uganda’nın 2015 yılında ABD’den 1,261 ton kullanılmış kıyafet ithal ettiği ve hazırgiyim pazarının % 80’inin bu 2.el giysi satışlarından oluştuğu belirtilmektedir.